Vallen en weer opstaan: de grit-factor
Het succes van leerlingen wordt vaak gemeten aan de hand van hun intelligentie. Leerlingen met een hoger IQ zouden betere punten halen, terwijl leerlingen met een lager IQ niet eens moeten proberen de beste van de klas te worden. Geen talent voor tekenen of voor muziek? Dan krijg je vaak te horen dat je er zelfs geen moeite voor moet doen, omdat het je toch niet zal lukken. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat dit in geen geval klopt. Wat je echt nodig hebt, is “grit”.
Wat is dat voor een raar beest, grit? Volgens onderzoekster Angela Lee Duckworth staat grit, een term die uit het Engels komt en door het Nederlands werd overgenomen, voor het vinden van een doel op lange termijn waar je zo gepassioneerd over bent dat je er voor 200% voor wil gaan. Ambitie om professioneel voetballer of concertpianist te worden? Dan zal je veel moeten oefenen en hard moeten doorzetten. Het niet opgeven van je doelen, de combinatie tussen passie en doorzettingsvermogen: dat is grit.
Grit is een belangrijke stap op de weg naar succes: mensen met een hoge grit-factor weten wat ze willen en doen alles om hun doelen te bereiken. De hoeveelheid grit die je hebt, verschilt echter van persoon tot persoon. Sommige mensen hebben uit zichzelf meer of minder grit dan andere. Het is echter mogelijk om je grit-niveau te verhogen. Hieronder vind je enkele tips.
Meer passie, meer inzet, meer grit
1. Doelen stellen
Mensen met grit hebben altijd een duidelijk doel voor ogen. Het is belangrijk om dit doel voor jezelf te kiezen (intrinsieke motivatie) en niet omdat anderen je dit doel opleggen of je straffen of belonen (extrinsieke motivatie). Als je doelen worden opgesteld door een andere persoon, zorgt dit niet alleen voor extra druk, maar zal je ook sneller afhaken wanneer de beloning (of straf) wegvalt. Het kan wél extra motiverend zijn als anderen het doel steunen dat je voor jezelf hebt uitgekozen, maar intrinsieke motivatie is dus essentieel.
Kies je doelen ook wijs: zorg dat ze haalbaar blijven en probeer niet teveel doelen op te stellen in één keer. Je moet keuzes durven maken. Als je concertpianist wil worden en tegelijkertijd vloeiend Frans wil spreken, wordt het misschien moeilijk om ook telkens tienen te halen op wiskunde. Het kan ook handig zijn je vooropgestelde doel in kleinere stukjes op te delen, zo lijkt je uiteindelijke doel meer haalbaar. Als je vloeiend Frans wil leren spreken, is het belangrijk om eerst de indicatif présent te leren voor je aan de subjonctif kan beginnen. Neem kleine stapjes in je doelen en ga daar volledig voor. Met voldoende grit zal je je doel zeker bereiken.
2. Optimisme en growth mindset
Grit en optimisme gaan hand in hand. Grit draait om het overwinnen van obstakels, om het doorzetten zelfs wanneer het moeilijk wordt. Personen met negatieve gedachten haken sneller af, omdat ze tegen zichzelf zeggen dat het “te moeilijk is” en dat ze “het toch nooit gaan kunnen”. Zulke gedachten werken de ontwikkeling van grit tegen. Het is dus belangrijk om positieve gedachten op te bouwen en te geloven dat, als het nu niet lukt, het binnenkort wel zal lukken.
Grit vraagt vooral om een growth mindset, namelijk het idee dat je steeds kan groeien. Als je iets (nog) niet kan, dan moet je erin willen geloven dat je het bijna kan. Dit brengt immers een motivatie met zich mee om door te blijven zetten en obstakels te overwinnen. Geloven dat je nooit goed zal zijn in wiskunde omdat je er geen talent voor hebt of omdat je niet slim genoeg bent (wat ook wel een fixed mindset wordt genoemd), is erg demotiverend en vaak incorrect. Je kan het wel, als je maar voldoende doorzet.
Het omzetten van negatieve gedachten in positieve is niet altijd even gemakkelijk, maar zeker niet onmogelijk. Belangrijk is vooral dat je je negatieve gedachten kan benoemen en analyseren. Het lijkt een beetje op een soort mindfulness, maar in termen van grit spreken we vooral van een grit pie of grit-taart.
De grit-taart is een manier om gedachten in verschillende stukken onder te verdelen, zodat je beter je gedachten kan herkennen en analyseren. Bijvoorbeeld: na het afleggen van een slechte test kunnen leerlingen vaak te kampen hebben met negatieve emoties. Die negatieve gedachten kunnen onderverdeeld worden in verschillende categorieën: permanente gedachten (“ik ben slecht in wiskunde”), tijdelijke gedachten (“ik heb slecht geleerd voor deze test”), gedachten over jezelf (“ik heb de uitleg van de leerkracht niet goed begrepen”) en gedachten over anderen (“de leerkracht heeft de leerstof niet goed uitgelegd”).
Permanente gedachten en gedachten over anderen geven je het gevoel dat je niets kan veranderen en belemmeren dus de ontwikkeling van een growth mindset en daarmee ook de ontwikkeling van grit. Als je gelooft dat je nooit viool zal kunnen spelen, ga je ook geen moeite doen om het te proberen. Tijdelijke gedachten en gedachten over jezelf zorgen er juist wel voor dat je positiever zal gaan denken. Als je gelooft dat je nu misschien niet genoeg gestudeerd hebt voor de test, maar dat je het bij de volgende test wel zal doen en daardoor zal slagen, geloof je in je eigen groei. Het geeft je de motivatie om door te zetten. Het geeft je meer grit.
De grit-taart zorgt ervoor dat je je gedachten kan analyseren en zo meer aandacht kan vestigen op de positieve gedachten die je hebt. Hoe meer tijdelijke gedachten en gedachten over jezelf je hebt, hoe positiever je zal gaan denken en hoe meer je zal geloven in je eigen groei. Juist dat is noodzakelijk voor het ontwikkelen van grit.
“Grit is je leven leiden alsof het een marathon is, geen sprint”
Angela Lee Duckworth
3. Omgaan met obstakels
Grit betekent ook dat je kan omgaan met de obstakels die op je pad komen. Personen met een fixed mindset of zonder optimisme gaan obstakels eerder ontwijken, omdat ze niet geloven dat ze die kunnen overwinnen. Om grit te ontwikkelen is het dus belangrijk dat je leert omgaan met de moeilijkheden onderweg.
De meest efficiënte methode om dit te doen is door voorbeelden te vinden van mensen die een moeilijke weg hebben afgelegd, maar toch successen hebben behaald. Toon aan waarom het de moeite waard kan zijn om zich door obstakels te worstelen en dat het niet erg is om fouten te maken onderweg.
Daarnaast is het ook nuttig om gewoon te worden aan moeilijke of ongemakkelijke situaties. Het heeft bijvoorbeeld zin om een leerling lang te laten zoeken naar het juiste antwoord, zowel in de klas als thuis. Leerkrachten, ouders en andere leerlingen zijn altijd heel snel om het juiste antwoord zelf voor te zeggen, als iemand iets niet lijkt te weten. Een leerling leert echter veel meer wanneer hij zelf kan zoeken naar het antwoord. Als hij het juiste antwoord vindt, leert hij zo dat het de moeite loont zich door een ongemakkelijke stilte te vechten. Als hij het antwoord niet vindt, wilt hij de volgende keer misschien wel het juiste antwoord geven en zal hij meer moeite doen om daarvoor te studeren.
4. Belonen van inzet, niet van resultaten
Door leerlingen te belonen op hun inzet, en niet op de behaalde resultaten, gaan ze meer aandacht besteden aan hun inzet en de moeite die ze ergens voor doen. Een kind dat zonder problemen tienen haalt voor alle vakken, heeft niet voldoende grit om door te zetten als het echt moeilijk wordt. Het is dus belangrijk om hen te leren dat inzet vaak meer loont dan het uiteindelijke resultaat, omdat je met de juiste inzet steeds meer kan groeien en niet blijft hangen op een niveau dat (soms te) gemakkelijk is. Beloon leerlingen als ze obstakels overwinnen waar ze lang mee geworsteld hebben. Op die manier laat je hen geloven dat ze kunnen groeien en dat ze kunnen doen wat ze écht willen doen.
Grit, de weg naar succes?
Grit is erg belangrijk op de weg naar succes, maar er zijn ook andere zaken die meespelen. Talent speelt nog steeds een rol en ook omgevingsfactoren kunnen het verschil maken. Iemand kan veel grit hebben, maar niet de mogelijkheden om door te zetten: schilderen zonder penselen is bijvoorbeeld moeilijker dan mét penselen en koning van België worden is zelfs met de juiste hoeveelheid grit niet mogelijk.
Hoewel we grit dus moeten nuanceren, is het ook noodzakelijk haar belang te erkennen. Personen met grit zetten veel langer door dan personen zonder grit en behalen ook meer successen. Talent of intelligentie zorgen er dus niet noodzakelijk voor dat je met alleen maar tienen afstudeert, vloeiend Spaans kan spreken of dat je wereldkampioen zwemmen wordt. Grit wel. Met de juiste hoeveelheid passie en inzet, ongeacht hoeveel moeilijkheden op je pad komen, kan je je doelen steeds bereiken. Dus denk eraan: één slechte toets is niet het einde. Als je voldoende doorzet, haal je het de volgende keer vast en zeker.
